Những điều cần biết về chân giả dưới gối

Chân giả dưới gối, hay còn gọi là chân giả cẳng chân, là thiết bị y tế được thiết kế để hỗ trợ những người bị mất một phần chân dưới đầu gối (amputation below the knee - BK). Đây là giải pháp giúp cải thiện chất lượng cuộc sống, khôi phục khả năng di chuyển và tham gia các hoạt động hàng ngày. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về chân giả dưới gối, từ cấu tạo, lợi ích, đến các yếu tố cần lưu ý khi sử dụng.

1. Chân Giả Dưới Gối Là Gì?

Chân giả dưới gối là một thiết bị nhân tạo thay thế cho phần cẳng chân bị mất, thường được sử dụng cho những người bị cụt chân do tai nạn, bệnh lý (như tiểu đường, nhiễm trùng), hoặc bẩm sinh. Thiết bị này được thiết kế để phù hợp với cơ thể người dùng, hỗ trợ đi lại, đứng, chạy, và thậm chí tham gia các hoạt động thể thao.

Cấu tạo cơ bản của chân giả dưới gối:

Ống nối (pylon): Là khung chính, thường làm từ vật liệu nhẹ như nhôm, carbon fiber hoặc titanium, giúp chịu lực và truyền tải trọng lượng cơ thể.

Ống bọc (socket): Phần tiếp xúc trực tiếp với phần chi còn lại (stump), được thiết kế riêng để ôm khít, đảm bảo sự thoải mái và ổn định.

Bàn chân giả: Phần mô phỏng bàn chân, có thể được làm từ cao su, nhựa hoặc vật liệu composite, tùy thuộc vào mục đích sử dụng (đi bộ, chạy, thể thao).

Lớp lót (liner): Thường làm từ silicone hoặc gel, giúp giảm ma sát, bảo vệ da và tăng độ êm ái khi sử dụng.

Hệ thống treo: Dùng để cố định chân giả vào phần chi còn lại, có thể là dây đai, khóa hút chân không hoặc cơ chế khác.

2. Lợi Ích Của Chân Giả Dưới Gối

Sử dụng chân giả dưới gối mang lại nhiều lợi ích, cả về thể chất lẫn tinh thần:

Khôi phục khả năng di chuyển: Người dùng có thể đi lại, đứng lâu hơn, thậm chí chạy hoặc tham gia thể thao, tùy thuộc vào loại chân giả.

Cải thiện chất lượng cuộc sống: Giúp người sử dụng tự tin hơn, độc lập hơn trong các hoạt động hàng ngày như đi làm, đi học, hoặc giao tiếp xã hội.

Giảm áp lực lên chi còn lại: Chân giả giúp phân bố lực đều, ngăn ngừa các vấn đề như đau lưng, đau khớp do mất cân bằng cơ thể.

Tùy chỉnh theo nhu cầu: Có nhiều loại chân giả phù hợp với từng đối tượng, từ trẻ em, người lớn tuổi, đến vận động viên.

3. Các Loại Chân Giả Dưới Gối

Tùy thuộc vào mục đích sử dụng, mức độ hoạt động và điều kiện tài chính, chân giả dưới gối được chia thành nhiều loại:

Chân giả tĩnh: Phù hợp cho người lớn tuổi hoặc người ít vận động, ưu tiên sự ổn định và dễ sử dụng.

Chân giả động: Dành cho người có lối sống năng động, hỗ trợ đi bộ, leo cầu thang hoặc chạy bộ nhẹ.

Chân giả thể thao: Thiết kế đặc biệt cho vận động viên, với bàn chân carbon có độ đàn hồi cao, hỗ trợ chạy nhanh, nhảy xa.

Chân giả thẩm mỹ: Tập trung vào ngoại hình, mô phỏng chân thật về màu da, hình dáng, phù hợp cho người ưu tiên vẻ ngoài.

4. Quy Trình Lắp Đặt Chân Giả Dưới Gối

Việc lắp đặt chân giả đòi hỏi sự phối hợp giữa người sử dụng, bác sĩ, và kỹ thuật viên chỉnh hình (prosthetist). Quy trình thường bao gồm:

Đánh giá tình trạng sức khỏe: Bác sĩ kiểm tra phần chi còn lại, sức khỏe tổng thể, và mức độ hoạt động của người dùng.

Lấy dấu và thiết kế: Kỹ thuật viên đo đạc, tạo khuôn cho ống bọc để đảm bảo vừa khít với cơ thể.

Lắp ráp và thử nghiệm: Chân giả được chế tạo, sau đó người dùng thử để điều chỉnh độ vừa vặn và thoải mái.

Tập luyện phục hồi chức năng: Người dùng được hướng dẫn cách đi lại, giữ thăng bằng, và bảo quản chân giả.

5. Những Lưu Ý Khi Sử Dụng Chân Giả Dưới Gối

Để sử dụng chân giả hiệu quả và bền lâu, người dùng cần lưu ý:

Chăm sóc phần chi còn lại: Rửa sạch, giữ khô ráo, và kiểm tra da hàng ngày để tránh viêm nhiễm hoặc loét.

Bảo dưỡng chân giả: Vệ sinh thường xuyên, kiểm tra các bộ phận như lớp lót, bàn chân giả để thay thế khi cần.

Tập luyện đều đặn: Tham gia vật lý trị liệu để tăng cường sức mạnh cơ bắp và làm quen với chân giả.

Theo dõi sức khỏe: Nếu có dấu hiệu đau, sưng, hoặc khó chịu kéo dài, cần gặp bác sĩ hoặc kỹ thuật viên ngay.

Lựa chọn giày phù hợp: Sử dụng giày có kích thước và độ cao gót phù hợp với thiết kế của chân giả.

6. Chi Phí Và Hỗ Trợ Tài Chính

Chi phí chân giả dưới gối tại Việt Nam dao động từ vài triệu đến hàng trăm triệu đồng, tùy thuộc vào vật liệu và công nghệ. Một số tổ chức phi chính phủ, bệnh viện, hoặc chương trình bảo hiểm y tế có thể hỗ trợ chi phí cho người khuyết tật. Người dùng nên tìm đến các trung tâm chỉnh hình uy tín để được tư vấn và hỗ trợ.

7. Tâm Lý Và Hỗ Trợ Cộng Đồng

Việc mất một phần chi có thể gây ảnh hưởng lớn đến tâm lý. Người sử dụng chân giả cần được gia đình, bạn bè và cộng đồng hỗ trợ tinh thần. Tham gia các câu lạc bộ hoặc nhóm hỗ trợ người khuyết tật cũng là cách để chia sẻ kinh nghiệm và động viên lẫn nhau.

8. Kết Luận

Chân giả dưới gối không chỉ là một thiết bị y tế mà còn là công cụ giúp người bạn đồng hành, giúp người khuyết tật vượt qua khó khăn và sống trọn vẹn. Việc lựa chọn, sử dụng và bảo quản đúng cách sẽ giúp tối đa hóa lợi ích của chân giả. Nếu bạn hoặc người thân đang cân nhắc sử dụng chân giả, hãy liên hệ với các chuyên gia chỉnh hình để được tư vấn chi tiết và phù hợp nhất.